روایت رئیس دانشگاه آزادی که دانشگاه را سنگر پیشرفت میداند
در تاریخ معاصر ایران، برخی نامها تنها به یک فرد محدود نمیشوند، بلکه نماینده یک «مکتب»اند؛ مکتبی که علم، مجاهدت و مسئولیتپذیری را در هم تنیده است. شهید حسن طهرانیمقدم از جمله این نامهاست؛ مردی که با تکیه بر ایمان و دانش، مسیر تازهای در اقتدار دفاعی کشور گشود و نشان داد علم، آنگاه اثرگذار است که در خدمت نیازهای واقعی ملت قرار گیرد.
همین نگاه، سالها بعد در عرصهای دیگر، در مدیریت آموزش عالی کشور نیز بازتاب یافت؛ جایی که دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، کوشید دانشگاه را از حاشیه به متن مسائل انقلاب بازگرداند.
علمِ مسئلهمحور؛ نقطه اتصال دو مسیر
شهید طهرانیمقدم علم را از آزمایشگاه به میدان نیاز کشور آورد و باور داشت دانشمند انقلابی منتظر فراهمشدن امکانات آماده نمیماند، بلکه خود مسیر را میسازد. دکتر طهرانچی نیز در سالهای فعالیت علمی و مدیریتیاش بارها بر همین اصل تأکید کرده است: «دانشگاه اگر مسئله نداشته باشد، هویت ندارد.»
این اشتراک فکری، هرچند در دو میدان متفاوت شکل گرفته، اما ریشه در یک نگاه واحد دارد؛ نگاهی که علم را ابزار حل مسئله و تقویت قدرت ملی میداند.
از کلاس فیزیک تا میدان تصمیمسازی
طهرانچی فعالیت خود را بهعنوان استاد فیزیک آغاز کرد، اما نگاه او محدود به آموزش کلاسیک دانشگاهی نماند. بهتدریج وارد عرصه سیاستگذاری علمی شد و کوشید فاصله میان دانشگاه و نیازهای واقعی کشور را کاهش دهد؛ مسیری که شهید طهرانیمقدم سالها پیش در حوزه دفاعی پیموده بود.
در این نگاه، تولید مقاله یا افزایش آمار دانشجو هدف نهایی نیست؛ بلکه خروجی دانشگاه باید «نیروی انسانی کارآمد، متعهد و مسئلهحلکن» باشد.
دانشگاه آزاد؛ مسئولیتی در تراز ملی
با انتصاب دکتر طهرانچی به ریاست دانشگاه آزاد اسلامی، یکی از بزرگترین نهادهای علمی کشور وارد دورهای تازه شد؛ دانشگاهی با گستره ملی و اثرگذاری اجتماعی بالا که میتوانست یا به نهادی کماثر و کممسئولیت تبدیل شود، یا به پیشران حل مسائل کشور.
طهرانچی از همان ابتدا تأکید کرد دانشگاه آزاد باید از مدرکگرایی فاصله بگیرد و به دانشگاهی مهارتمحور و اثرگذار بدل شود؛ موضعی که با مقاومتها و حاشیههایی همراه شد، اما مسیر کلی مدیریت را بهروشنی ترسیم کرد.
مقابله با مدرکسازی؛ بازگشت به اصالت علم
یکی از محورهای اصلی مدیریت رئیس دانشگاه آزاد، مقابله با پدیده مدرکمحوری بود. او بارها تصریح کرد دانشگاهی که فارغالتحصیل بیکار تحویل جامعه میدهد، در انجام مأموریت خود ناکام مانده است.
در همین چارچوب، بازنگری در سرفصلها، تقویت آموزشهای کاربردی، توسعه رشتههای میانرشتهای و پیوند واقعی دانشگاه با صنعت و جامعه در دستور کار قرار گرفت؛ رویکردی که یادآور همان روحیهای است که شهید طهرانیمقدم با حداقل امکانات، حداکثر اثرگذاری را رقم زد.
علم نافع؛ مفهومی برخاسته از تجربه انقلاب
همانگونه که شهید طهرانیمقدم علم را برای اقتدار و امنیت کشور بهکار گرفت، طهرانچی نیز بر «علم نافع» تأکید دارد؛ علمی که به حل مشکلات مردم، تقویت اقتصاد دانشبنیان و افزایش تابآوری کشور منجر شود.
در دوره مدیریت او، حمایت از شرکتهای دانشبنیان، جهتدهی پژوهشها به مسائل واقعی کشور و استفاده از ظرفیت دانشگاه در حل مشکلات منطقهای و ملی، بهطور جدی دنبال شده است.
دانشگاه و انقلاب؛ بیطرفی ممنوع
طهرانچی از مدیرانی است که بهصراحت اعلام کرده دانشگاه نمیتواند نسبت به انقلاب اسلامی بیطرف باشد. از نگاه او، همانگونه که شهید طهرانیمقدم علم را در خدمت انقلاب قرار داد، دانشگاه نیز باید نقش تاریخی خود را در این مسیر ایفا کند.
در این چارچوب، دانشگاه آزاد نه صرفاً یک نهاد آموزشی، بلکه سنگری فرهنگی، علمی و تمدنی است که باید در بزنگاهها در کنار مردم و نظام بایستد.
هزینههای تحول
تحول همواره هزینه دارد. طهرانچی در سالهای مدیریت خود با نقدها، فشارها و مخالفتهای متعددی مواجه شد، اما بارها تأکید کرد که اصلاحات ساختاری بدون ایستادگی ممکن نیست. این رویکرد، شباهت آشکاری با روحیه مجاهدانه شهید طهرانیمقدم دارد؛ روحیهای که از ملامتها نهراسید و مسیر را تا تحقق هدف ادامه داد.
افق پیشرو؛ دانشگاه در تراز گام دوم
در سالهای اخیر، همسویی دانشگاه آزاد اسلامی با بیانیه گام دوم انقلاب به یکی از محورهای اصلی سیاستگذاری تبدیل شده است. طهرانچی آینده دانشگاه را در تربیت نسلی میبیند که هم به دانش روز مجهز است و هم از روحیه مسئولیتپذیری و انقلابی برخوردار است؛
نسلی که بتواند ادامهدهنده راه کسانی باشد که علم را با ایمان و مجاهدت پیوند زدند؛ راهی که شهید طهرانیمقدم نماد برجسته و ماندگار آن است.
