در کشوری که منابع آبی آن به‌شدت محدود و در حال کاهش است، دولت ایران در چند سال اخیر اقداماتی گسترده و راهبردی برای تأمین و مدیریت آب کشور انجام داده است. این اقدامات نه تنها در راستای رفع بحران خشکسالی، بلکه در جهت تضمین امنیت آبی کشور در بلندمدت است. در این گزارش به بررسی پروژه‌های بزرگ آبی و نقش کلیدی آن‌ها در مقابله با بحران کم‌آبی خواهیم پرداخت.
گام‌های دولت برای مقابله با بحران کم‌آبی
در حالی که ایران در سال‌های اخیر با بحران کم‌آبی و خشکسالی شدید دست و پنجه نرم می‌کند، دولت با استفاده از ظرفیت‌های فنی و مهندسی خود گام‌های بزرگی در مدیریت منابع آبی کشور برداشته است. از ابتدای دولت چهاردهم تاکنون، چندین پروژه مهم در بخش آبرسانی، سدسازی، و مدیریت منابع زیرزمینی به بهره‌برداری رسیده است که در ادامه به بررسی برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت.
-
سدسازی و ذخیره‌سازی آب:
دولت با بهره‌برداری از ۸ سد ملی و استانی با حجم آبگیری بیش از ۲۳۳ میلیون مترمکعب، قدم بزرگی در تأمین منابع آب برداشته است. این سدها علاوه بر ذخیره‌سازی آب، به کاهش فشار بر منابع زیرزمینی و افزایش بهره‌وری آبیاری کشاورزی کمک کرده‌اند.
-
مدیریت منابع زیرزمینی:
در کنار سدسازی، دولت توانسته است ۱۳۶ میلیون مترمکعب از منابع آب‌های زیرزمینی را به‌طور مؤثر مدیریت کند و با نصب بیش از ۱۵۰ هزار کنتور هوشمند، نظارت دقیقی بر برداشت منابع زیرزمینی داشته باشد.
-
پروژه‌های انتقال آب:
انتقال آب از منابع مختلف به مناطق بحرانی، یکی از مهم‌ترین راهکارهای دولت در مقابله با بحران کم‌آبی بوده است. پروژه‌هایی مانند انتقال آب دریای عمان به اصفهان و انتقال آب سد طالقان به تهران و البرز در این راستا قرار دارند. این پروژه‌ها علاوه بر تأمین آب شرب، مشکلات کم‌آبی صنایع را نیز حل کرده‌اند.
-
آب شیرین‌کن‌ها:
بزرگترین آب‌شیرین‌کن خشکی جهان در شمال سیستان و نزدیکی زاهدان نصب شده است که می‌تواند تا ۱۰۰ هزار مترمکعب آب شیرین در شبانه‌روز تولید کند. این پروژه با هزینه‌ای بالغ بر ۵.۵ هزار میلیارد تومان، الگویی برای مدیریت منابع آب در مناطق خشک کشور و حتی جهان است.
-
آبرسانی به روستاها:
پروژه‌های آبرسانی به مناطق محروم نیز در دستور کار دولت قرار گرفته است. پروژه آبرسانی به ۷۱ روستای مازندران و ۲ شهر و ۱۶۰ روستای سیستان و بلوچستان، بیش از ۹۲ هزار نفر را تحت پوشش قرار داده و در بهبود کیفیت زندگی مردم این مناطق تأثیر زیادی داشته است.
با وجود این اقدامات گسترده، بحران کم‌آبی هنوز به‌طور کامل حل نشده است. این بحران به‌شدت وابسته به مدیریت صحیح منابع و همکاری همه‌جانبه مردم، دولت، و بخش‌های صنعتی و کشاورزی است. دولت با اقدامات خود در حوزه‌های مختلف از جمله سدسازی، انتقال آب و آب شیرین‌کن‌ها، گام‌های موثری برای تأمین آب شرب و کشاورزی برداشته است، اما تأثیر این پروژه‌ها تنها زمانی ملموس خواهد شد که مردم نیز در صرفه‌جویی و مصرف بهینه آب مشارکت کنند.
با وجود تمام این دستاوردها، دولت همچنان در پی یافتن راهکارهایی پایدارتر برای مقابله با بحران کم‌آبی است. همزمان، مردم باید با آگاهی از وضعیت منابع آبی کشور، در مصرف بهینه آب همکاری کنند تا بتوانیم بحران کم‌آبی را به‌طور کامل مهار کرده و از بحران‌های آینده جلوگیری کنیم. امنیت منابع آبی نه تنها به‌دست دولت، بلکه به همت مردم نیز نیاز دارد.
جدول پروژه‌های آبی دولت در سال‌های اخیر:
| خبر | اظهارکننده |
|---|---|
| پروژه انتقال آب به طبس پس از دو سال توقف با اعتبار ۵۰۰ میلیارد تومان از سر گرفته شد و اکنون با پیشرفت ۹۷٪ آماده بهره‌برداری است. | مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی |
| پروژه انتقال آب از سد طالقان به تصفیه‌خانه‌های تهران و البرز با حضور رئیس جمهور به بهره‌برداری رسید. | وزارت نیرو |
| فاز نخست پروژه انتقال آب دریای عمان به اصفهان به بهره‌برداری رسید. | استاندار اصفهان |
| بزرگترین آب‌شیرین‌کن خشکی جهان در شمال سیستان نصب شد. | خبرگزاری ایرنا |
| پروژه آبرسانی به ۲ شهر و ۱۶۰ روستای سیستان و بلوچستان بهره‌برداری شد. | معاون رئیس‌جمهور |
| پروژه آبرسانی به ۷۱ روستای مازندران در میاندورود افتتاح شد. | استاندار مازندران |
| طرح آبرسانی ستارخان بیش از ۷۰٪ جمعیت هدف را تحت پوشش قرار داده است. | مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی |
