بازتاب و روندهای برجسته سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و رسانه‌ای کشور در ۳ دی ماه ۱۴۰۴
بازتاب و روندهای برجسته سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و رسانه‌ای کشور در ۳ دی ماه ۱۴۰۴
رصد روزانه فضای مجازی و رسانه‌ای کشور نشان می‌دهد همزمان با تشدید مباحث اقتصادی و معیشتی، از جمله رکوردشکنی قیمت دلار و انتقادات به بودجه سال آینده، تحرکات معناداری در حوزه سیاست داخلی و خارجی شکل گرفته است؛ از تلاش برای ترمیم کابینه و فشار جریان‌های سیاسی برای تغییر راهبرد سیاست خارجی تا برجسته‌سازی شکاف‌های بین‌المللی، افزایش شایعات اقتصادی و شکل‌گیری موج‌های احساسی و دوقطبی در شبکه‌های اجتماعی که مجموعاً تصویر پرتنشی از افکار عمومی ترسیم می‌کند.

◉ سوژه‌ها

سیاست داخلی:

تلاش‌ها برای ترمیم کابینه دولت در روزهای اخیر با تأکید بر ضرورت‌های اجرایی و مدیریتی دنبال شده و برخی رسانه‌ها این روند را در چارچوب اصلاح عملکرد دولت ارزیابی کرده‌اند؛ روایتی که با هدف تفکیک بازسازی کابینه از تقابل سیاسی و خنثی‌سازی ادعای اختلاف میان مجلس و دولت برجسته شده است.

هم‌زمان، انتشار گزارش‌های اولیه از بندهای مختلف بودجه سال آینده و ارقام پیش‌بینی‌شده برای حوزه‌های گوناگون، موجی از انتقادات رسانه‌ای و کارشناسی را در پی داشته و بودجه ۱۴۰۵ به یکی از محورهای اصلی بحث در افکار عمومی تبدیل شده است.

در فضای رسانه‌ای، هشدارها درباره افزایش تنش اجتماعی و ناامیدی عمومی در پی تشدید تورم و نوسانات شدید قیمت دلار و طلا افزایش یافته و برخی مطالب، انفعال دولت در مدیریت بازارهای اقتصادی را به‌عنوان عامل تشدید بحران برجسته کرده‌اند.

در همین حال، جریان اصلاح‌طلب با تمرکز بر وضعیت نابسامان اقتصاد، فشار رسانه‌ای خود را برای تغییر راهبرد سیاست خارجی از تقابل به تعامل با آمریکا افزایش داده و این مسیر را راهکار خروج از بحران اقتصادی معرفی می‌کند.

سیاست خارجی:

بازتاب موضع نماینده ایران در سازمان ملل درباره لزوم «مذاکره منصفانه بدون باج‌دهی» با حفظ حق غنی‌سازی، به تقویت روایت مقاومت ایران در برابر سیاست فشار حداکثری آمریکا در فضای رسانه‌ای منجر شده است.

رسانه‌ها همچنین بر شکاف عمیق در شورای امنیت تمرکز کرده‌اند؛ جایی که تقابل آمریکا و تروئیکای اروپایی با روسیه، چین و پاکستان به‌عنوان یک فرصت دیپلماتیک برای ایران برجسته شده است.

در تحولات منطقه‌ای، استعفای نائب‌رئیس شاباک به‌عنوان نشانه‌ای از فرسایش درونی ساختار امنیتی رژیم صهیونیستی بازتاب یافته و برخی رسانه‌ها آن را نشانه بحران مدیریتی در نهادهای امنیتی این رژیم دانسته‌اند.

هم‌زمان، افزایش واکنش‌های عمومی و نخبگانی در آمریکا نسبت به پرونده جفری اپستین بار دیگر این پرونده را به صدر اخبار و شبکه‌های اجتماعی بازگردانده است.

اجتماعی:

روایت ناکامی سیاست‌های حمایتی دولت در افزایش نرخ زاد و ولد، علی‌رغم اجرای قانون جوانی جمعیت، در فضای رسانه‌ای تقویت شده و این سیاست‌ها از سوی برخی کاربران و رسانه‌ها ناکارآمد توصیف شده‌اند.

اقتصادی:

در روزهای اخیر، موضوع رشد هزینه‌های معیشت در بودجه ۱۴۰۵ به‌طور گسترده مطرح شده و برخی روایت‌ها از «اصلاح تدریجی» سخن می‌گویند که در عمل به انتقال فشار از حوزه ارز و انرژی به سبد هزینه خانوارها تعبیر شده است.

از سوی دیگر، رکوردشکنی قیمت دلار در بازار آزاد به یکی از پرارجاع‌ترین موضوعات رسانه‌ای تبدیل شده و واکنش کاربران و فعالان اقتصادی را در پی داشته است.

◉ جریان‌ها

خبرگزاری تسنیم با انتشار مطالبی، رویکرد منّان رئیسی را نقد کرده و تقابل «عقلانیت حکمرانی» با «خرافه‌گرایی سیاسی» را به‌عنوان محور اصلی این انتقاد برجسته ساخته است.

در گفت‌وگویی با بانکی‌پور، هشدار درباره ورود مستقیم مردم به موضوع حجاب مطرح شده؛ موضوعی که برخی آن را زمینه‌ساز دوقطبی اجتماعی و انتقال مسئولیت حکمرانی از نهادهای رسمی به واکنش‌های مردمی ارزیابی کرده‌اند.

روزنامه اعتماد با بازخوانی رفتار اصلاح‌طلبان در دولت‌های پیشین، تضاد میان انتقادات فعلی از پزشکیان و حمایت‌های گذشته از خاتمی و روحانی را برجسته کرده و برخی نقدها را نشانه تلاش برای عبور سیاسی از رئیس‌جمهور دانسته است.

روزنامه فرهیختگان نیز با تمرکز بر تحولات درون اصولگرایان، نزاع‌های درون‌جناحی را نشانه‌ای از فرسایش انسجام سیاسی در آستانه انتخابات شوراها توصیف کرده است.

روزنامه جوان با برجسته‌سازی فاصله میان شعارها و اقدامات دولت و مجلس، روایت «مسئولیت‌گریزی» در پاسخ به مطالبات معیشتی مردم را تقویت کرده است.

هم‌میهن با بازخوانی سخنان انتخاباتی پزشکیان، تلاش کرده است انتقادها را مدیریت کرده و اعلام زودهنگام مشکلات را عامل پیشگیری از سوءاستفاده سیاسی معرفی کند.

شبکه من‌وتو نیز با تمرکز بر تهدیدات ترامپ علیه مادورو، الگوی مداخله‌گرایانه آمریکا در آمریکای لاتین را به‌عنوان هشداری برای متحدان ایران برجسته کرده است.

◉ شایعات و ادعاها

در فضای غیررسمی، ادعاهایی درباره معامله دلار در محدوده ۱۱۷ تا ۱۱۹ هزار تومان در تالار دوم مطرح شده که تاکنون تأیید رسمی نداشته است.

همچنین شایعه‌ای درباره روی آوردن حزب‌الله به قاچاق مواد مخدر در ونزوئلا پس از کاهش حمایت ایران منتشر شده که فاقد منابع معتبر است.

ادعای معامله رمزارز تتر توسط بانک مرکزی ایران با بابک زنجانی نیز در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده اما از سوی نهادهای رسمی تأیید نشده است.

◉ ترندکاوی

در توییتر، هشتگ‌های مرتبط با علی کریمی و ادبیات تقابلی در پی انتشار پست‌های جنجالی او ترند شده و موجی هیجانی و دوقطبی ایجاد کرده است. هم‌زمان، هشتگ‌های مخالف اعدام با رشد قابل توجهی همراه بوده‌اند، در حالی که هشتگ‌های مرتبط با شب یلدا پس از پایان مناسبت با افت محسوسی مواجه شده‌اند.

در اینستاگرام، هشتگ‌های سبک زندگی و سرگرمی همچنان غالب‌اند و حذف هشتگ «دلار» در مقابل تداوم حضور «طلا» نشان‌دهنده تغییر تمرکز ذهنی کاربران به دارایی امن‌تر است.

در ایتا، هشتگ‌های مرتبط با شهادت امام هادی(ع) بیشترین رشد را داشته و هشتگ‌های یلدایی و مناسبتی غیرمذهبی با افت سریع مواجه شده‌اند.

در تلگرام نیز هشتگ‌های اقتصادی مرتبط با بازار طلا همچنان در صدر قرار دارند و استفاده از هشتگ‌های تبلیغاتی در کانال‌های خریدوفروش، بیانگر تلاش برای القای اعتماد در معاملات است.