بازتاب و روندهای برجسته سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و رسانه‌ای کشور در ۲۹ آذرماه ۱۴۰۴
بازتاب و روندهای برجسته سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و رسانه‌ای کشور در ۲۹ آذرماه ۱۴۰۴
در رصد روزانه فضای مجازی در تاریخ 29 آذرماه، اجرای حکم اعدام عامل موساد، تشدید جدال‌های سیاسی داخلی، برجسته‌سازی هم‌زمان فشارهای معیشتی و دیپلماتیک، بازتولید روایت‌های بحران‌محور اقتصادی و اجتماعی، گسترش شایعات معیشتی و مالی، و شکل‌گیری ترندهای متفاوت در شبکه‌های اجتماعی، تصویری متکثر اما جهت‌دار از تلاش جریان‌های رسانه‌ای برای مدیریت افکار عمومی، القای بی‌ثباتی و هم‌زمان واکنش‌های هویتی و آیینی کاربران را پیش‌روی رسانه‌ها قرار داده است.

◉ سوژه‌ها

سیاست داخلی:

اعدام عامل موساد، پیام صریح امنیتی در فضای مجازی
اجرای حکم اعدام عامل مرتبط با موساد با بازتاب گسترده در شبکه‌های اجتماعی همراه شد؛ کاربران این اقدام را نشانه تثبیت خط قرمزهای امنیتی نظام و پیام بازدارنده آشکار به شبکه‌های جاسوسی ارزیابی کردند.

موج جدید مقایسه‌های تخریبی درباره سیل دبی و جنوب کشور
پس از چند روز وقفه، بار دیگر مقایسه آماری و تصویری میان خسارات سیل دبی و مناطق جنوبی ایران در فضای مجازی برجسته شده و تلاش شده با برجسته‌سازی گزینشی داده‌ها، مدیریت بحران داخلی زیر سؤال برود.

القای «بحران فراگیر» با اتصال هم‌زمان چند کلان‌مسأله
رصد محتواها نشان می‌دهد جریان‌های معاند با پیوند دادن معیشت، امنیت، دیپلماسی و اقلیم در یک قاب واحد، در پی القای تصویری از بحران همه‌جانبه و فاقد راه‌حل در کشور هستند.

جدال رسانه‌ای پیرامون توهین به شهید رئیسی در خراسان جنوبی
موضع‌گیری‌ها درباره یک توهین مطرح‌شده نسبت به شهید آیت‌الله رئیسی، به شکل‌گیری جدال رسانه‌ای میان چهره‌های منتسب به دولت سیزدهم و چهاردهم در شبکه‌های اجتماعی انجامیده است.

سیاست خارجی:

تثبیت گفتمان «مذاکره مشروط» در بازتاب سخنان عراقچی
اظهارات سیدعباس عراقچی درباره رد مذاکره یک‌سویه، با استقبال کاربران هم‌سو با سیاست رسمی کشور مواجه و به‌عنوان تأکید دوباره بر اصل حفظ حقوق ملت بازنشر شده است.

بزرگ‌نمایی ادعای گروسی درباره خلأ داده‌ها
ادعای مدیرکل آژانس درباره فقدان برخی داده‌ها، در فضای رسانه‌ای به‌عنوان اهرم فشار نرم جدید برجسته شده و واکنش‌های متعددی را به دنبال داشته است.

تقویت روایت جانبداری گروسی با ورود لاوروف
موضع‌گیری سرگئی لاوروف در انتقاد از عملکرد آژانس، به تقویت روایت جانبداری گروسی انجامیده و بازتاب گسترده‌ای در میان مسئولان و کاربران ایرانی داشته است.

تمرکز رسانه‌ها بر عملیات جدید آمریکا در سوریه
اقدام نظامی جدید آمریکا در سوریه بار دیگر در کانون توجه رسانه‌ها قرار گرفته و به‌عنوان نشانه تداوم راهبرد بی‌ثبات‌سازی هدفمند منطقه‌ای تحلیل شده است.

احیای روایت «حکومت جدا از ملت» در اظهارات مقام آمریکایی
سخنان وزیر خارجه آمریکا با محور القای فاصله میان حاکمیت و مردم ایران، به‌عنوان تلاش تازه برای مشروع‌سازی فشار حداکثری بازتاب یافته است.

اجتماعی:

بزرگ‌نمایی ویدیوهای محدود برای القای دین‌گریزی فراگیر
انتشار چند ویدیوی تمسخرآمیز نسبت به مناسک مذهبی، در برخی کانال‌ها به‌عنوان نشانه‌ای از روند غالب دین‌گریزی در جامعه بازنمایی شده است.

ادامه بازنشر آمار کاهش ازدواج و باروری
آمارهای مرتبط با کاهش ازدواج و نرخ باروری با تیترهای هشدارآمیز در حال بازنشر است و به یکی از محورهای ثابت نگرانی اجتماعی در فضای مجازی تبدیل شده است.

اقتصادی:

تلاش برای تثبیت تصویر «اقتصاد بی‌فرمانده»
رسانه‌ها و کاربران منتقد با کنار هم قرار دادن تحریم خارجی، سکوت داخلی و فشار معیشتی، روایتی از اقتصاد بی‌افق و فاقد راهبری مؤثر را بازتولید می‌کنند.

روایت‌سازی از هزینه‌های شب یلدا در آستانه مناسبت
در آستانه شب یلدا، جریان‌های معاند با تمرکز بر قیمت اقلام مصرفی، تلاش دارند یلدا را به نماد فشار اقتصادی و نارضایتی عمومی تبدیل کنند.

◉ جریان‌ها

هفت صبح: هشدار درباره عادی‌سازی قمار زیرزمینی
این رسانه با تمرکز بر گسترش قمار آنلاین، نسبت به تبدیل آن به یک اقتصاد زیرزمینی سازمان‌یافته، جوان‌محور و مستعد پولشویی هشدار داده است.

کیهان: طرح دوگانه «گفتار و رفتار» رئیس‌جمهور
کیهان با برجسته‌سازی موضوع استخدام بستگان رئیس‌جمهور، تلاش کرده دوقطبی صداقت گفتاری و واقعیت رفتاری را در ابتدای فعالیت دولت القا کند.

هم‌میهن: فاصله‌گذاری انتقادی بدنه اصلاح‌طلب با دولت
این روزنامه با انتشار هشدارهای ناامیدکننده، از عبور زودهنگام بدنه حامی اصلاح‌طلب از دولت سخن گفته و در پی مدیریت انتظارات اجتماعی است.

نشنال اینترست: تردیدافکنی درباره بریکس و اقتصاد ایران
این نشریه با مقایسه ضمنی نقش ایران در بریکس و مشکلات اقتصادی داخلی، کارآمدی بلوک‌های غیرغربی را زیر سؤال برده است.

همشهری: نقد سکوت دولت در برابر شایعات اقتصادی
همشهری سکوت دولت را عامل واگذاری میدان روایت به شایعات و عملیات روانی دانسته و آن را زمینه‌ساز تثبیت انگاره بن‌بست سیاست‌گذاری معرفی کرده است.

شرق: برجسته‌سازی روایت فضای امنیتی دانشگاه‌ها
شرق با تمرکز بر موضوع پوشش در دانشگاه‌ها، روایت «فضای رعب‌آلود آموزشی» را در پیوند با کاهش سرمایه اجتماعی دنبال کرده است.

تسنیم: تفکیک انسجام واقعی از انسجام منفعل
تسنیم بر ضرورت انسجام فعال حول حل مسائل ملی تأکید کرده و انسجام منفعل مبتنی بر پذیرش مشکلات را ناکارآمد دانسته است.

◉ شایعات و ادعاها

ادعای حذف بدون توضیح سهمیه بنزین ۱۵۰۰ تومانی
برخی کاربران مدعی شده‌اند دولت بدون دلیل منطقی، سهمیه ذخیره بنزین ۱۵۰۰ تومانی را از کارت‌های سوخت حذف کرده است.

ادعاها درباره نقش ایران در حمایت مالی و تسلیحاتی از حزب‌الله
مطالبی در فضای مجازی درباره انتقال سلاح و منابع مالی ایران به حزب‌الله لبنان منتشر شده که فاقد تأیید رسمی است.

شایعه افزایش ۶۰ درصدی مالیات در بودجه آینده
ادعایی درباره تصمیم دولت برای افزایش ۶۰ درصدی دریافت مالیات در سال آینده در حال بازنشر است که تاکنون منبع رسمی ندارد.

◉ ترندکاوی

تلگرام؛ بازگشت هشتگ‌های اقتصادی به صدر
در دو روز گذشته، هشتگ‌های مرتبط با طلا و سکه بار دیگر در تلگرام صعودی شده‌اند که نشان‌دهنده تداوم نگرانی‌های مالی کاربران است.

ایتا؛ هم‌زمانی ترندهای مذهبی و یلدایی
در ایتا، هشتگ‌های مرتبط با امام زمان(عج) طبق الگوی هفتگی اوج گرفته و هم‌زمان با نزدیک شدن به شب یلدا، هشتگ‌های مناسبتی نیز رشد داشته‌اند.

اینستاگرام؛ غلبه مناسبت‌های فرهنگی بر اقتصاد
در اینستاگرام، هشتگ‌های شب یلدا در رتبه‌های بالاتر از موضوعات اقتصادی قرار گرفته و تمرکز کاربران بر سبک زندگی و مناسبت‌ها را نشان می‌دهد.

توییتر؛ از واکنش سیاسی تا چرخش آیینی
هشتگ‌های واکنشی به توهین به شهید رئیسی ترند شد و هم‌زمان با نزدیک شدن به یلدا، فضای توییتر تا حدی از تنش سیاسی به موضوعات آیینی و اجتماعی متمایل شد.