◉ سوژهها
سیاست داخلی:
رصد محتوای منتشرشده در رسانهها و شبکههای اجتماعی طی ۲۴ ساعت گذشته نشان میدهد بخش قابل توجهی از توجه کاربران و برخی رسانهها به انتشار اخبار، شایعات و گزارشهایی درباره احتمال استعفا، جابهجایی یا اختلاف در میان اعضای کابینه دولت معطوف بوده است. این محتواها عمدتاً با تیترها و روایتهایی همراه شدهاند که بر «ناهماهنگی در دولت»، «چالشهای درونساختاری» و «فرسودگی مدیریتی» تأکید دارند و تلاش میکنند تصویری ناپایدار از وضعیت اجرایی کشور ارائه دهند.
در این چارچوب، برخی جریانهای رسانهای با بازنشر گزینشی اظهارنظرها یا استناد به منابع غیررسمی، فضای گمانهزنی پیرامون آینده دولت را تشدید کرده و بر وجود شکاف یا اختلاف نظر در سطوح تصمیمگیری تمرکز کردهاند. این روند، بهویژه در بستر شبکههای اجتماعی، با واکنش گسترده کاربران و تولید محتوای ثانویه همراه بوده است.
همزمان با آغاز اجرای طرح سهنرخی شدن بنزین، حجم قابل توجهی از مطالب انتقادی، هشداردهنده و بعضاً نگرانکننده در فضای مجازی منتشر شده است. در این محتواها، پیامدهای احتمالی طرح بر هزینههای زندگی، قیمت کالاها و خدمات و فشار مضاعف بر اقشار مختلف جامعه برجسته میشود. بخشی از این روایتها با مقایسههای تاریخی و ارجاع به تجربههای گذشته، تلاش دارند امکان مدیریت پیامدهای اجتماعی و اقتصادی این تصمیم را زیر سؤال ببرند و سطح انتظارات منفی را افزایش دهند.
در کنار این موضوعات، افزایش چشمگیر اخبار، تحلیلها و شایعات پیرامون مسئله جانشینی رهبری در برخی رسانهها و شبکههای اجتماعی مشاهده شده است. این محتواها غالباً با طرح سناریوهای مختلف، ارجاع به تحولات منطقهای و بینالمللی و برجستهسازی نقش آمریکا و بازیگران خارجی، آینده قدرت در ایران را در قالبی مبهم، پرابهام و همراه با نااطمینانی بازنمایی میکنند.
سیاست خارجی:
در حوزه سیاست خارجی، فضای رسانهای کشور شاهد افزایش محتوایی است که به الگوسازی از تجربه اوکراین میپردازد. در این روایتها، مفهوم «امتیازدهی سرزمینی در برابر امنیت» بهعنوان الگویی برای مدیریت بحران یا کاهش فشار معرفی شده و بهصورت غیرمستقیم در نسبت با ایران بازخوانی میشود. این نوع محتوا تلاش دارد سناریوهای فشار آینده بر ایران را طبیعیسازی کرده و امکان تکرار چنین الگوهایی را در ذهن مخاطب برجسته سازد.
همزمان، تهدیدهای مکرر دونالد ترامپ علیه زیرساختها و برنامه هستهای ایران بار دیگر به یکی از محورهای اصلی بازنشر در شبکههای اجتماعی تبدیل شده است. این تهدیدها اغلب در کنار روایتهایی درباره احتمال توافق، تخریب یا اقدام نظامی مطرح میشوند و فضای واهمه و نااطمینانی را تقویت میکنند.
در مقابل، بازتاب اظهارات رسمی مقامات ایرانی نشان میدهد چارچوب «دیپلماسی فعال» در کنار «بازدارندگی سخت» همچنان بهعنوان روایت رسمی سیاست خارجی کشور در رسانهها و شبکههای اجتماعی حضور دارد. این دوگانه بهگونهای بازنمایی میشود که هم بر آمادگی برای تعامل و مذاکره تأکید دارد و هم بر حفظ مؤلفههای قدرت سخت.
از دیگر محورهای پررنگ، تشدید جنگ روانی ذیل سناریوی تکرار جنگ و بزرگنمایی احتمال درگیری نظامی است. در این زمینه، اظهارات مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره حلوفصلنشدن وضعیت پرونده هستهای ایران، بهعنوان نشانهای از تداوم بحران و بنبست سیاسی برجسته شده است.
همچنین، تأکید شیخ نعیم قاسم بر سلاح مقاومت بهعنوان خط قرمز غیرقابل مذاکره، حتی در صورت اجماع جهانی، در کنار اتهامزنی به ایران و حزبالله لبنان در برخی رخدادهای امنیتی بینالمللی، از دیگر محورهای پرتکرار در این حوزه بوده است.
اجتماعی:
در حوزه اجتماعی، تمرکز قابل توجهی بر تشدید اختلافات نهادی در سیاستگذاری فرهنگی مشاهده میشود. محتواهای منتشرشده با برجستهسازی ناهماهنگی میان نهادهای مسئول، بر نبود راهبرد واحد فرهنگی و پیامدهای اجتماعی آن تأکید دارند. این روایتها اغلب با ادبیاتی انتقادی همراه شده و ناکارآمدی تصمیمسازی فرهنگی را به چالش میکشند.
همزمان، بازنشر آمار و گزارشهایی درباره بازگشت محدود نخبگان به کشور، بهعنوان نشانهای از تهدید توسعه، کاهش سرمایه انسانی و تداوم مهاجرت تخصصی برجسته شده است. این موضوع در شبکههای اجتماعی با واکنشهای گسترده کاربران، بهویژه در میان جامعه دانشگاهی و نخبگانی، همراه بوده و به یکی از دغدغههای اصلی این حوزه تبدیل شده است.
اقتصادی:
در حوزه اقتصادی، فضای مجازی همچنان تحت تأثیر دغدغههای معیشتی، افزایش قیمتها و نوسانات بازار قرار دارد. محتوای منتشرشده عمدتاً بر فشار اقتصادی بر اقشار مختلف، ناکارآمدی سیاستهای اقتصادی و نبود چشمانداز روشن برای بهبود شرایط تأکید میکند.
موضوعاتی مانند افزایش قیمت بنزین، نوسانات طلا و دلار، هزینه خدمات روزمره و حملونقل، بیشترین سهم را در تولید و بازنشر محتوا داشتهاند. این روند نشاندهنده تداوم حساسیت افکار عمومی نسبت به تحولات اقتصادی و تأثیر مستقیم آن بر زندگی روزمره است.
◉ جریانها
رصد رسانههای مؤثر نشان میدهد برخی روزنامهها، خبرگزاریها و کانالهای پرمخاطب تلگرامی با تمرکز بر موضوعاتی چون آسیبهای روانی، مهاجرت نخبگان، تغییر نظم جهانی و چالشهای فرهنگی–اجتماعی، نقش فعالی در بازتولید و جهتدهی گفتمان عمومی ایفا کردهاند.
در شبکههای اجتماعی نیز صفحات خبری و تحلیلی پرمخاطب با برجستهسازی افزایش هزینههای خدمات، تحولات اقتصادی و مسائل اجتماعی، سهم قابل توجهی در شکلدهی به فضای ادراکی کاربران داشتهاند.
◉ شایعات و ادعاها
در ۲۴ ساعت گذشته، انتشار برخی ادعاهای تأییدنشده از جمله مهاجرت گسترده اساتید دانشگاه، استعفای برخی مقامات دولتی، عدم بازگشت ارز صادراتی و افزایش کرایه خدمات حملونقل اینترنتی در فضای مجازی مشاهده شده است. این موارد تاکنون از سوی منابع رسمی تأیید نشدهاند، اما بازنشر گسترده آنها موجب افزایش ابهام و گمانهزنی در میان کاربران شده است.
◉ کاربران مؤثر
اظهارات چهرههای شناختهشده سیاسی، رسانهای و دانشگاهی درباره مدیریت اقتصادی، قیمت بنزین، وضعیت دلار و فضای رسانهای کشور، با بازنشر گسترده و واکنشهای متنوع کاربران همراه بوده است. این اظهارنظرها در بسیاری موارد به نقطه آغاز بحثهای پر دامنه و چندلایه در شبکههای اجتماعی تبدیل شدهاند.
◉ ترندکاوی
توییتر: افزایش فعالیت جریانهای حامی پهلوی و رشد هشتگهای مرتبط با این جریان نشاندهنده تحرک سازمانیافتهتر این طیف نسبت به روزهای قبل است.
اینستاگرام: هشتگهای مرتبط با شب یلدا در کنار هشتگهای اقتصادی مانند #بنزین، #طلا و #دلار در میان ترندهای صعودی قرار دارند و ترکیبی از دغدغههای فرهنگی و معیشتی را بازتاب میدهند.
ایتا: هشتگهای مذهبی مرتبط با زیارت حضرت ولیعصر(عج) همچنان بیشترین میزان بازنشر را ثبت کردهاند و الگوی ثابت این بستر را نشان میدهند.
تلگرام: هشتگهای اقتصادی مرتبط با طلا، سکه و ارز در صدر توجه کاربران قرار دارد و تداوم نگرانیهای مالی را بازنمایی میکند.
