بازتاب و روندهای برجسته سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و رسانه‌ای کشور در ۲۲ آذرماه ۱۴۰۴
بازتاب و روندهای برجسته سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و رسانه‌ای کشور در ۲۲ آذرماه ۱۴۰۴
رصد روزانه فضای مجازی در ۲۲ آذر ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که از گمانه‌زنی‌ها درباره «چابک‌سازی دولت» و استعفای مسئولان گرفته تا نگرانی‌ها از تورم، نوسانات بازار ارز و طلا، و بازتاب مراسم هفتم خسرو علیکردی در مشهد، واکنش‌ها در شبکه‌های اجتماعی برجسته بوده‌اند. در این میان، شایعاتی همچون نقش نفتکش توقیف‌شده ونزوئلا و احتمال افزایش نرخ ارز ترجیحی نیز بدون تأیید رسمی، همچنان فضای مجازی را پر کرده است.

◉ سوژه‌ها

سیاست داخلی:

رصد روزانه فضای مجازی نشان می‌دهد که در حوزه سیاست داخلی، بخشی از توجه کاربران و رسانه‌ها معطوف به اخبار مرتبط با ساختار دولت و تحولات مدیریتی بوده است. انتشار اخباری درباره احتمال انحلال برخی نهادهای شورایی با ادبیات «چابک‌سازی دولت» در کنار بازتاب خبر استعفای رئیس مرکز ارتباطات مردمی ریاست‌جمهوری، زمینه شکل‌گیری گمانه‌زنی‌ها و واکنش‌های متنوعی را در شبکه‌های اجتماعی فراهم کرده است. هم‌زمان، دیدار دکتر مسعود پزشکیان با رئیس‌جمهور روسیه در ترکمنستان با واکنش منفی رسانه‌ها و کاربران منتسب به جریان‌های معاند همراه بوده و تلاش‌هایی برای حاشیه‌سازی پیرامون این دیدار در فضای مجازی مشاهده شده است. در ادامه همین فضا، پرونده مراسم هفتم خسرو علیکردی در مشهد نیز با تداوم فعالیت رسانه‌ای جریان‌های مخالف نظام، به یکی از محورهای پررنگ گفت‌وگو و بازنشر تبدیل شده است.

سیاست خارجی:

در حوزه سیاست خارجی، حمایت اعلامی روسیه از مواضع ایران در پرونده هسته‌ای و پیوند آن با همکاری‌های انرژی و کریدوری، بازتاب قابل توجهی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی داشته است. در مقابل، رسانه‌های معاند با تمرکز بر اظهارات دونالد ترامپ درباره برنامه موشکی ایران، تلاش کرده‌اند ادبیات تهدید و سناریوی «جنگ پیشگیرانه» را برجسته کنند. هم‌زمان، افزایش هشدارها درباره احتمال حمله گسترده رژیم صهیونیستی به لبنان و گزارش‌هایی درباره فعالیت بازوهای سایبری این رژیم برای تشدید اختلافات دیپلماتیک میان ایران و لبنان، از دیگر محورهای پرتکرار در فضای مجازی بوده است.

اجتماعی:

در حوزه اجتماعی، تداوم انتشار محتواهایی با محوریت انتقال مسئولیت ناهنجاری‌های اجتماعی از سطح فردی به ساختارهای اقتصادی و مدیریتی کشور قابل مشاهده است. همچنین، واکنش‌ها به محتوای برنامه نمایش خانگی «گنگ» با اجرای علی ضیاء همچنان ادامه دارد و این برنامه در کانون توجه کاربران و فعالان رسانه‌ای قرار گرفته است.

اقتصادی:

در بخش اقتصادی، فضای مجازی تحت تأثیر نگرانی‌ها نسبت به تشدید تورم و نوسانات بازار ارز و طلا قرار دارد. افزایش قیمت دلار و طلا و طرح هشدارهایی درباره گسترش ناامیدی اجتماعی، از محورهای غالب محتوای اقتصادی در شبکه‌های اجتماعی بوده و هم‌زمان بر ضرورت نقش‌آفرینی فعال‌تر دولت در مدیریت شرایط اقتصادی تأکید شده است.

◉ جریان‌ها

رصد رسانه‌های اثرگذار نشان می‌دهد که هر یک از آن‌ها با تمرکز بر یک روایت مشخص به تولید محتوا پرداخته‌اند. روزنامه «شرق» با برجسته‌سازی وضعیت زنان خانه‌دار، آن‌ها را به‌عنوان نیروی کار پنهان و فاقد حمایت حقوقی و بیمه‌ای معرفی کرده است. روزنامه «جوان» بر ارتقای هم‌زمان توان دفاعی و آمادگی عملیاتی ایران پس از جنگ ۱۲روزه تأکید داشته و آن را عاملی برای افزایش هزینه آغاز جنگ برای اسرائیل دانسته است. در فضای تلگرام، ایندیپندنت فارسی گرانی بنزین را به‌عنوان عامل اثرگذار بر زنجیره تورم انتظاری برجسته کرده و کانال «سیگنال آفاق» سیاست فیلترینگ را ابزاری برای مدیریت نارضایتی توصیف کرده است. ایران اینترنشنال نیز با استناد به ادعاهای وزارت خارجه آمریکا، روایت استفاده ابزاری از فرهنگ جوانان و موسیقی رپ را دنبال کرده و صدای آمریکا با تمرکز بر پیامدهای اقتصادی، وضعیت معیشتی نیروهای انتظامی را برجسته ساخته است. شبکه «من‌وتو» نیز با مانور احساسی بر تصاویر فرزندان خسرو علیکردی، روایت «مرگ مشکوک» را در فضای مجازی بازتولید کرده است.

◉ ترندکاوی

در بخش ترندکاوی، داده‌های به‌دست‌آمده از تلگرام نشان می‌دهد که در دو روز گذشته هشتگ‌های سیاسی و اعتراضی مانند #خسرو_علیکردی و #جاوید_شاه هم‌زمان با برگزاری مراسم هفتم در مشهد، با افزایش قابل توجهی در میزان انتشار مواجه شده‌اند. در کنار آن، هشتگ‌های اقتصادی نظیر #بازار_طلا، #دلار و #آبشده همچنان بیانگر تداوم دغدغه‌های معیشتی کاربران است. در بستر ایتا، همانند هفته‌های گذشته، هشتگ‌های مرتبط با امام زمان(عج) در روز جمعه رشد محسوسی داشته و در مقابل، هشتگ‌های مناسبتی مربوط به روز زن و روز مادر روندی کاهشی را تجربه کرده‌اند. در اینستاگرام، فضای کلی همچنان غیرسیاسی ارزیابی می‌شود، با این حال هشتگ #خسرو_علیکردی به‌طور معناداری افزایش یافته است.

◉ شایعات و ادعاها

در بخش شایعات و ادعاهای تأییدنشده، مطالبی درباره نقش نفتکش توقیف‌شده ونزوئلا در تجارت نفت ایران، احتمال افزایش نرخ ارز ترجیحی به بالای ۴۰ هزار تومان، احیای کامل دریاچه ارومیه پس از بارش‌های اخیر و همچنین ادعای یورش نیروهای ویژه آمریکا به یک کشتی حامل اقلام نظامی مرتبط با ایران در فضای مجازی منتشر شده که تاکنون تأیید رسمی دریافت نکرده‌اند.

◉ کاربران مؤثر

در میان کاربران اثرگذار، اظهارات بیژن عبدالکریمی درباره پیامدهای ادامه سیاست‌های اقتصادی چند دهه اخیر، واکنش‌هایی را در شبکه‌های اجتماعی برانگیخته است. عزت‌الله ضرغامی نیز با انتقاد از واگذاری مکرر مسئولیت‌های اجرایی به منتقدان دولت، این روند را نشانه ناتوانی مدیریتی دانسته است. مصطفی نجفی، تحلیلگر سیاسی، توقیف نفتکش ونزوئلا را نشانه ورود تحریم‌ها به فاز جدیدی با پیوست نظامی محدود ارزیابی کرده است.