بازتاب و روندهای برجسته سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و رسانه‌ای کشور در ۳۰ آذرماه ۱۴۰۴
بازتاب و روندهای برجسته سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و رسانه‌ای کشور در ۳۰ آذرماه ۱۴۰۴
بررسی و رصد تحولات فضای مجازی در ۲۴ ساعت گذشته نشان می‌دهد جریان‌های مختلف رسانه‌ای، هم‌زمان با برجسته‌سازی گزاره‌های بحران‌زا در حوزه‌های سیاست داخلی، اقتصاد و سیاست خارجی، تلاش داشته‌اند با فعال‌سازی شایعات، ترندهای احساسی و روایت‌های القایی، جهت‌دهی معناداری به افکار عمومی داشته باشند؛ روندی که در کنار بازتاب پررنگ موضوعات معیشتی، تهدیدهای امنیتی و شکاف‌های سیاسی، با پررنگ‌شدن مناسبت‌های فرهنگی و آیینی مانند شب یلدا، تصویری چندلایه و متعارض از فضای روانی جامعه را در بستر شبکه‌های اجتماعی ترسیم می‌کند.

◉ سوژه‌ها

سیاست داخلی:

افزایش گمانه‌زنی‌ها درباره خروج شرکت‌های بزرگ از کشور
در فضای مجازی، طی ساعات گذشته موجی از محتوا با تمرکز بر احتمال خروج زنجیره‌ای برخی شرکت‌های بزرگ از کشور منتشر شده که با ترسیم سناریوی «دومینوی خروج سرمایه»، تلاش دارد نگرانی در میان افکار عمومی و سیاست‌گذاران ایجاد کند.

فشار رسانه‌ای اصلاح‌طلبان علیه دولت چهاردهم تشدید شد
جریان رسانه‌ای نزدیک به اصلاح‌طلبان با تمرکز بر برجسته‌سازی ناکارآمدی حکمرانی، انتقادات خود از عملکرد دولت چهاردهم را افزایش داده و تلاش کرده‌اند این ناکارآمدی را به‌عنوان یک روند ساختاری تثبیت کنند.

بازتاب گسترده ضرب‌الاجل قالیباف به دولت برای ترمیم کابینه
اعلام ضرب‌الاجل رئیس مجلس به دولت برای اصلاح ترکیب کابینه و مدیریت نارضایتی‌های عمومی، بازتاب قابل‌توجهی در شبکه‌های اجتماعی داشته و به یکی از محورهای اصلی گفت‌وگوی کاربران تبدیل شده است.

هم‌زمانی اخبار گرانی با حواشی شب یلدا در برخی استان‌ها
انتشار هم‌زمان اخبار مربوط به افزایش قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید مردم، در کنار بازنشر ویدیوهایی از گردهمایی‌های یلدایی همراه با رقص و آواز در برخی استان‌ها، به شکل گسترده در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شود.

سیاست خارجی:

بازفعال‌سازی نقش آژانس در پرونده هسته‌ای ایران
کاربران و رسانه‌های معاند از بازگشت نقش‌آفرینی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌عنوان ابزاری برای مهار ایران پس از ناکامی روایت «نابودی هسته‌ای» سخن می‌گویند.

تشدید محاصره انرژی ونزوئلا توسط آمریکا
گزارش‌هایی درباره تشدید فشارهای انرژی علیه ونزوئلا در چارچوب جنگ اقتصادی آمریکا منتشر شده که با مقایسه این الگو با پرونده ایران، مورد توجه فعالان رسانه‌ای قرار گرفته است.

افشای خطای محاسباتی پژاک در قبال ایران
به نقل از وزیر دفاع ترکیه، برخی رسانه‌ها به خطای محاسباتی گروه پژاک در شرط‌بندی بر جنگ ۱۲روزه علیه ایران پرداخته‌اند که بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی داشته است.

تمرکز معاندین بر روایت خلع سلاح مقاومت
جریان رسانه‌ای معاند با برجسته‌سازی روایت تحمیل خلع سلاح مقاومت، تلاش دارد این انگاره را در سایه استمرار تجاوزات رژیم صهیونیستی تثبیت کند.

فعال‌سازی سناریوی حمله قریب‌الوقوع علیه ایران
محتواهایی با تمرکز بر سناریوهای نظامی و تهدید حمله قریب‌الوقوع علیه ایران، در روزهای اخیر افزایش یافته و به‌عنوان بخشی از مهندسی تهدید رسانه‌ای ارزیابی می‌شود.

اجتماعی:

حواشی جشن حافظ در کانون توجه کاربران
بیست‌وچهارمین مراسم جشن حافظ با حضور برخی هنرمندان، به‌دلیل حواشی ایجادشده، بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی داشته و به یکی از موضوعات پرمخاطب تبدیل شده است.

اقتصادی:

مانور رسانه‌ای بر گرانی لبنیات و هشدار قحطی برنج
رسانه‌های معاند با برجسته‌سازی هم‌زمان افزایش قیمت لبنیات، هشدار درباره کمبود برنج و ادعای توقف تخلیه کشتی‌های کالای اساسی، به سیاه‌نمایی وضعیت معیشتی کشور پرداخته‌اند.

خروج پول از صندوق‌های طلا هم‌زمان با رکوردهای منفی بورس
در فضای مجازی، هم‌زمان اخبار مربوط به خروج سنگین سرمایه از صندوق‌های طلا و ثبت رکوردهای منفی در بازار سرمایه، به‌طور گسترده بازنشر شده است.

◉ جریان‌ها

اندیشکده دفاع از دموکراسی:
این اندیشکده با پیوند زدن سیاست توقیف نفت‌کش‌ها به الگوی ونزوئلا، تلاش کرده قابلیت تعمیم‌پذیری فشارهای آمریکا را القا و پیام بازدارنده‌ای به سایر مخالفان واشنگتن ارسال کند.

وبسایت NBC:
این رسانه با برجسته‌سازی مداوم گزینه حمله مجدد رژیم صهیونیستی و اخبار مربوط به سفر نتانیاهو به آمریکا، در پی حفظ «سایه جنگ» در افکار عمومی جهانی است.

روزنامه جمهوری اسلامی:
این روزنامه با تمرکز بر بلاتکلیفی راهبردی، تعلیق تصمیم‌ها را به‌عنوان پرهزینه‌ترین انتخاب و عامل فرسایش تدریجی قدرت ملی بازنمایی کرده است.

روزنامه فرهیختگان:
فرهیختگان با برجسته‌سازی انتقادات بخشی از اصلاح‌طلبان، انگاره «عبور اصلاح‌طلبان از دولت» را به‌عنوان نشانه‌ای از بی‌وفایی سیاسی برجسته کرده است.

روزنامه شرق:
شرق با روایت اختلافات پنهان میان عربستان، امارات و رژیم صهیونیستی، تلاش کرده انسجام شورای همکاری خلیج فارس را صرفاً یک ویترین رسانه‌ای نشان دهد.

گفت‌وگوی حسین علایی:
اظهارات حسین علایی در فضای مجازی به‌گونه‌ای بازنشر شده که روایت «عقب‌ماندگی اطلاعاتی در برابر جنگ ترکیبی» را تقویت می‌کند.

تلگرام ایندیپندنت فارسی:
این کانال با بهره‌برداری از ویدیوی آواز جمعی زنان کرمانشاهی در شب یلدا، بر هویت زنانه و همبستگی فرهنگی تمرکز کرده و روایتی بدیل از جامعه ایران ارائه داده است.

◉ شایعات و ادعاها

احتمال رفع فیلترینگ تلگرام تا ۳ دی‌ماه
شایعه‌ای درباره رفع فیلترینگ تلگرام تا روز چهارشنبه سوم دی‌ماه در فضای مجازی منتشر شده که تاکنون تأیید رسمی نشده است.

ادعای شناسایی تحرکات هوایی سپاه توسط غرب
برخی کانال‌ها مدعی شناسایی تحرکات هوایی غیرمعمول سپاه توسط نهادهای اطلاعاتی غربی شده‌اند.

اتهام انتصابات رانتی در نهاد ریاست‌جمهوری
ادعاهایی درباره دخالت مهدی پزشکیان در انتصابات دولت و وجود انتصابات رانتی مطرح شده که مستند رسمی ندارد.

شایعه تعلل عمدی در بازسازی ورزشگاه آزادی
برخی کاربران مدعی شده‌اند تأخیر در بازسازی استادیوم آزادی به دلیل هراس از تجمعات مردمی است.

◉ ترندکاوی

توییتر:
هشتگ‌های #رئیسی_عزیز و #مجازات_هتاک_به_شهید_جمهور در واکنش به توهین به آیت‌الله رئیسی ترند شدند. هم‌زمان با نزدیک شدن به شب یلدا، هشتگ‌های #آیین_ایرانی و #شب_دورهمی رشد چشمگیری داشتند. همچنین انتشار هماهنگ هشتگ‌های #اقتصاد_جهادی، #آرامش_اقتصادی و #راه_توسعه قابل‌توجه بود.

اینستاگرام:
با نزدیک شدن به شب یلدا، هشتگ‌های #یلدا و #شب_یلدا در صدر هشتگ‌های صعودی قرار گرفتند و حتی از هشتگ‌های اقتصادی مانند #طلا و #دلار پیشی گرفتند.

ایتا:
مطابق الگوی هفتگی، هشتگ‌های مذهبی مرتبط با امام‌زمان(عج) افزایش بازدید داشتند و در کنار آن، هشتگ‌های #شب_یلدا و #یلدا نیز رشد محسوسی را تجربه کردند.

تلگرام:
در دو روز گذشته، هشتگ‌های اقتصادی نظیر #قیمت_طلا، #نیم_سکه و #سکه_تمام بیشترین رشد را ثبت کردند و نشان دادند تلگرام همچنان بستر اصلی رصد نگرانی‌های اقتصادی کاربران است.