رهبر انقلاب: خدمت به وطن و تلاش در کشور بر رفاه شخصی در خارج ترجیح دارد
رهبر انقلاب: خدمت به وطن و تلاش در کشور بر رفاه شخصی در خارج ترجیح دارد
مهاجرت، به‌ویژه در بین جوانان تحصیل‌کرده، همواره یکی از چالش‌های اجتماعی و علمی در ایران بوده است. بسیاری از نخبگان و دانشجویان، در مواجهه با محدودیت‌های اقتصادی و فرصت‌های شغلی، گزینه مهاجرت را پیش روی خود می‌بینند. اما این موضوع، ابعاد عمیق اجتماعی و معنوی نیز دارد که کمتر به آن پرداخته می‌شود.

در نگاه رهبر معظم انقلاب، هجرت نباید صرفاً ابزاری برای زندگی راحت‌تر شخصی باشد. همان‌طور که ایشان تأکید کرده‌اند: «این‌که گفته شود برای سالم ماندن، ناچاریم برویم؛ نخیر، بنده این را قبول ندارم.» این نکته، به صراحت نشان می‌دهد که مفهوم مهاجرت سالم و با ارزش، فراتر از رفاه فردی است و ارزش واقعی انسان در نقش و مسئولیتی است که در جامعه خود ایفا می‌کند.

تحقیقات اجتماعی نشان می‌دهد که بسیاری از افرادی که مهاجرت اقتصادی کرده‌اند، با چالش‌های ادغام اجتماعی، کاهش منزلت و فشارهای روانی مواجه شده‌اند. رهبری در این زمینه هشدار می‌دهند: «شما فکر می‌کنید در هر کشوری ارزش و شخصیت و شرف شما را به عنوان یک جوان ایرانی رعایت خواهند کرد؟ شما پای صحبت‌ها و درد دل‌های کسانی که رفته‌اند، بنشینید تا ببینید چه می‌گویند.»

از منظر اجتماعی، ماندن در کشور و خدمت به خانواده و جامعه، فرصتی برای ایفای نقش سازنده در توسعه ملی و افزایش اعتماد اجتماعی فراهم می‌کند. رهبری در این خصوص توضیح داده‌اند: «انسان در خانه‌ی خودش بماند، برای خانواده‌ی خودش مفید باشد، سخت تلاش کند، همه‌ی همّت خودش را به کار گیرد… این برای یک انسان باوجدان به مراتب خرسند کننده‌تر است تا این‌که به یک کشور دیگر برود و به میهن و خانه‌ی خودش پشت کند.»

با این حال، رهبر انقلاب به حقوق و توقعات منطقی جوانان نیز توجه دارند: «من حق را به جوان‌های بااستعداد خودمان می‌دهم. این‌ها حق دارند انتظار داشته باشند و مسؤولان باید برای این‌ها کار کنند.» این بیان، توازن بین حق فردی و مسئولیت اجتماعی را برجسته می‌کند و نشان می‌دهد که هجرت باید با انگیزه‌های علمی و پژوهشی همراه باشد، نه صرفاً فرار از مسئولیت: «البته اگر انسان برای افزایش معلومات به خارج از کشور برود و برگردد، یا تحقیقی بکند و برگردد، این فرار نیست و اشکالی ندارد؛ اما این‌که انسان کوله‌بارش را ببندد و پشت کند و بگوید خداحافظ، ما رفتیم؛ نه، این را من قبول ندارم.»

در نهایت، این تحلیل نشان می‌دهد که هجرت مسئولانه و بازگشت به وطن برای خدمت علمی و اجتماعی، با ارزش است، اما ترک میدان کار و تلاش برای رفاه شخصی، با ارزش‌های انقلاب اسلامی و نیازهای جامعه همخوانی ندارد. پیام روشن است: جوانان با تکیه بر توانایی‌ها و استعدادهای خود می‌توانند در توسعه کشور نقش‌آفرینی کنند، بدون آن‌که مجبور به فرار از خانه و خانواده شوند.