در حالی که ادبیات فارسی در دهههای اخیر بیش از گذشته در کانون توجه مجامع علمی جهان قرار گرفته، «اجلاسیه بینالمللی بیدل دهلوی» بهعنوان یکی از مهمترین رویدادهای فرامرزیِ سال در حوزه مطالعات فارسی، آماده میشود تا میزبان پژوهشگرانی از پنج قاره باشد. این نشست که در موزه ملی ایران برگزار خواهد شد، فرصتی کمنظیر را برای بازخوانیِ اندیشهها و زبان پیچیده و در عینحال ژرفِ بیدل فراهم میکند؛ شاعری که تأثیر او در مرزهای جغرافیایی محدود نمیماند و بهگفته کارشناسان، «پُل معنوی» میان فرهنگهای منطقهای و جهانی است. در این گفتوگوی ویژه، امرایی فرمانده قرارگاه اباصالح المهدی (عج) و از مسئولان برگزاری اجلاسیه، از ابعاد فرهنگی، علمی و دیپلماتیک این رویداد، برنامهها و دستاوردهای آن سخن میگوید.
سؤال: با توجه به اینکه بیدل دهلوی یکی از چهرههای مهم زبان و اندیشه فارسی است. اهداف شما از برگزاری این اجلاسیه چیست؟
امرایی: بیدل دهلوی یکی از ستونهای اندیشه و زبان فارسی است که آثارش فراتر از مرزها، الهامبخش پژوهشگران و ادبدوستان در سراسر جهان شده است. برگزاری این اجلاسیه در واقع پاسداشت این میراث مشترک فرهنگی است. هدف ما ایجاد فضایی علمی برای گفتوگو، تبادل تجربهها و معرفی دستاوردهای نوین در بیدلپژوهی است تا نسل امروز بیشتر با عمق اندیشههای او آشنا شود.
سؤال: گفته شده حدود ۶۰ پژوهشگر از ۳۰ کشور جهان در این رویداد حضور خواهند داشت. این حضور بینالمللی چه اهمیتی برای شما دارد؟
امرایی: حضور پژوهشگران از کشورهای مختلف نشاندهندۀ گستره تأثیرگذاری بیدل و ظرفیت دیپلماسی فرهنگی زبان فارسی است. این تنوع ملیتی باعث میشود اجلاسیه به یک میدان واقعی گفتوگوی فرهنگی تبدیل شود. ما شاهد ارائه مقالات، یافتهها و خوانشهای متفاوت از آثار بیدل خواهیم بود و همین تنوع زاویه نگاه، ارزش علمی نشستها را چند برابر میکند.
سؤال: برنامهریزیها برای برگزاری اجلاسیه در چه مرحلهای قرار دارد؟
امرایی: خوشبختانه هماهنگیهای اصلی انجام شده است. کمیتههای علمی، اجرایی، رسانهای و تشریفات در ماههای اخیر فعالیت بسیار فشردهای داشتهاند. از طرفی با همکاری موزه ملی، سالن اصلی برای تاریخهای ۲۱ و ۲۲ دیماه ۱۴۰۴ بهطور کامل آماده میشود. ثبتنام پژوهشگران، دریافت چکیده مقالات، نهاییسازی پنلها و زمانبندی سخنرانیها نیز تقریباً به پایان رسیده است.
سؤال: برنامههای شاخص این دو روز چه خواهد بود؟
امرایی: افتتاحیه با حضور شخصیتهای برجسته علمی و فرهنگی برگزار میشود. سپس پنلهای تخصصی با محورهایی مانند «خوانشهای نو از بیدل»، «جایگاه بیدل در هند و آسیای میانه»، «ظرافتهای زبانی و اندیشهای در شعر بیدل» و «تجلیات عرفانی در آثار بیدل» برگزار خواهد شد. همچنین نمایشگاهی از نسخههای خطی و آثار مرتبط با بیدل در حاشیه اجلاسیه برپا میشود. در مراسم اختتامیه نیز از پژوهشگران برگزیده تقدیر خواهد شد.
سؤال: برگزاری این اجلاسیه چه دستاوردی برای جامعه علمی و فرهنگی ما خواهد داشت؟
امرایی: مهمترین دستاورد، تقویت پیوندهای فراملی در حوزۀ ادبیات فارسی است. این اجلاسیه فرصتی فراهم میکند تا پژوهشگران جوان با استادان برجسته این حوزه ارتباط بگیرند و ایدههای تازه شکل بگیرد. از سوی دیگر، انتشار مجموعه مقالات و ضبط جلسات، دانش تولیدشده را ماندگار و قابل استناد خواهد کرد.
سؤال: و در پایان، اگر پیامی برای علاقهمندان بیدل دارید بفرمایید.
امرایی: بیدل پیش از هر چیز، شاعر اندیشه، تأمل و کشف است. امیدوارم این رویداد به شناخت عمیقتر نسل امروز از او کمک کند. از همه بیدلپژوهان، دانشجویان و علاقهمندان فرهنگ و ادب دعوت میکنم در این دو روز همراه ما باشند و در تداوم این میراث ارزشمند نقش داشته باشند.
